Δίκτυο Ακτινομετρικών Σταθμών
Ο πρώτος Ακτινομετρικός Σταθμός του ΕΑΑ (ΑΣΕΑΑ) λειτουργεί στο Θησείο αδιάλειπτα από το 1953, όταν ουσιαστικά ξεκινά η συστηματική καταγραφή της ηλιακής ακτινοβολίας παγκοσμίως. Αποτελεί τον αρχαιότερο ακτινομετρικό σταθμό της χώρας, με συνεχή καταγραφή της ολικής ηλιακής ακτινοβολίας από τα μέσα του 20ου αιώνα, ενώ στη συνέχεια προστέθηκαν και άλλες παράμετροι ακτινοβολίας. Χαρακτηρίζεται ως “αστικός” επειδή λειτουργεί μέσα στον αστικό ιστό της Αθήνας.
Ο ΑΣΕΑΑ καλύπτει το φάσμα των δραστηριοτήτων του ΙΕΠΒΑ που αφορούν σε μετρήσεις παραμέτρων της ηλιακής ακτινοβολίας (ολική και διάχυτη συνιστώσα, τόσο σε οριζόντια επιφάνεια όσο και σε επιλεγμένες κλίσεις και προσανατολισμούς, υπεριώδης), της γήινης υπέρυθρης ακτινοβολίας και του φυσικού φωτισμού (ολικός και διάχυτος σε οριζόντια επιφάνεια, από το 1991). Πλέον συμπεριλαμβάνει και μια φασματομετρική ακτινομετρική πλατφόρμα (ΦΑΠ) που παρέχει μια σειρά φασματικών μετρήσεων ολικής και άμεσης ακτινοβολίας, αλλά και μετρήσεων στήλης ατμοσφαιρικών συστατικών. Περιλαμβάνει φασματοφωτόμετρο τύπου Pandora (μέλος του δικτύου Pandonia) παρέχοντας πληροφορίες για την ολική και τροποσφαιρική στήλη του όζοντος (O3), του διοξειδίου του αζώτου (NO2) και της φορμαλδεΰδης (CH2O).
Ένας δεύτερος αυτόματος ακτινομετρικός σταθμός λειτουργεί στις εγκαταστάσεις του ΙΕΠΒΑ στην Πεντέλη, στο υψηλότερο σημείο του λόφου Κουφού, από τον Ιούνιο του 1999, καλύπτοντας μετρήσεις παραμέτρων τόσο της ηλιακής ακτινοβολίας (ολική και διάχυτη συνιστώσα) όσο και της γήινης υπέρυθρης και του φυσικού φωτισμού (ολικός). Το 2016, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος ΚΡΗΠΙΣ, ο σταθμός εξοπλίστηκε με νέο υπερσύγχρονο εξοπλισμό διατηρώντας τις ήδη υπάρχουσες μετρούμενες παραμέτρους, και προσθέτοντας την καταγραφή της έντασης της υπεριώδους ακτινοβολίας (UV) σε δύο φασματικές περιοχές, την UV-A και την UV-B.
Το Φεβρουάριο του 2020, εντάχθηκε στο ακτινομετρικό δίκτυο του ΙΕΠΒΑ κι ένας ακόμα ακτινομετρικός σταθμός εντός Αττικής, που εγκαταστάθηκε στο Δήμο Περιστερίου. Παράλληλα, από το 2011 έχει ξεκινήσει η επέκταση του δικτύου ακτινομετρικών σταθμών του ΙΕΠΒΑ και σε περιοχές εκτός του νομού Αττικής, περιλαμβάνοντας μέχρι σήμερα οκτώ αυτόματους σταθμούς, διάσπαρτους στον Ελλαδικό χώρο και συγκεκριμένα: στο Κλοκωτό (Τρίκαλα), στη Λάρισα (Θεσσαλία), στη Μεθώνη (Μεσσηνία, Νότια Πελοπόννησος), στο Φιλώτα (Φλώρινα), στην Άνδρο (Κυκλάδες, 2 σταθμοί), στο Ελληνικό (Γορτυνία, Κεντρική Πελοπόννησος) και στα Αντικύθηρα. Επίσης, συμπεριλαμβάνεται κι ένας ακόμα σταθμός σε μεγάλο υψόμετρο (2340 μ.) στη Νεραϊδορράχη του όρους Χελμού στα Καλάβρυτα (Αχαΐα).
Σε όλους τους παραπάνω ακτινομετρικούς σταθμούς εκτός Αττικής καταγράφεται η ένταση της εισερχόμενης ολικής ηλιακής ακτινοβολίας (W/m2), ενώ σε τρεις από αυτούς καταγράφεται ταυτόχρονα η ένταση της διάχυτης συνιστώσας της ηλιακής ακτινοβολίας και η διάρκεια ηλιοφάνειας (σε λεπτά).
Παράλληλα, σε όλους τους παραπάνω ακτινομετρικούς σταθμούς του δικτύου του ΙΕΠΒΑ καταγράφονται και όλες οι βασικές μετεωρολογικές παράμετροι, όπως η θερμοκρασία (οC) και σχετική υγρασία (%) του αέρα, η ατμοσφαιρική πίεση (hPa), η ταχύτητα (m/s) και η διεύθυνση (σε μοίρες) πνέοντος ανέμου, καθώς και η αθροιστική βροχόπτωση (mm), ενισχύοντας παράλληλα και το δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών του ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ.
Στο σύνολο των παραπάνω σταθμών ακολουθούνται τα διεθνή πρότυπα λειτουργίας, και οι προβλεπόμενες επιστημονικές διαδικασίες συντήρησης και βαθμονόμησης του εξοπλισμού τους. Οι μετρήσεις των σταθμών (ακτινομετρικές και μετεωρολογικές), σε σχεδόν πραγματικό χρόνο, είναι διαθέσιμες στο κοινό μέσω της ιστοσελίδας www.iersd.noa.gr/WeatherOnLine. Για κάθε μετρούμενη παράμετρο ανά σταθμό διατίθεται και το ιστορικό κύμανσής της για διάστημα 10 ημερών. Όλες οι ακτινομετρικές και οι βασικές μετεωρολογικές παρατηρήσεις και μετρήσεις αποθηκεύονται σε βάση δεδομένων για ποιοτικό έλεγχο και περαιτέρω στατιστική ανάλυση. Υπάρχει η δυνατότητα παροχής ακτινομετρικών δεδομένων από τους σταθμούς του δικτύου ακτινομετρικών σταθμών, κατόπιν επικοινωνίας με τον Επιστημονικά Υπεύθυνο.