Το Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) αποτελεί ένα από τα πέντε Ινστιτούτα που απαρτίζουν το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ).

Το 1998, το όνομα του Ινστιτούτου άλλαξε από Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Φυσικής του Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος (ΙΜΦΑΠ) σε Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ), προκειμένου να συμπεριλάβει καινούργιους στόχους και δραστηριότητες.

Τo Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) είναι το αρχαιότερο ερευνητικό ίδρυμα της Ελλάδας και των Βαλκανίων. Ιδρύθηκε με δωρεά του βορειοηπειρώτη τραπεζίτη Βαρώνου Γεωργίου Σίνα το 1842. Το 1846 άρχισε η λειτουργία του Ινστιτούτου Μετεωρολογίας με τις πρώτες μετεωρολογικές παρατηρήσεις. Από το 1858, στο ΙΕΠΒΑ λειτουργεί πλήρης μετεωρολογικός σταθμός, στο λόφο Νυμφών, στην περιοχή του Θησείου.

Μέχρι το 1931, το ΙΕΠΒΑ αποτέλεσε την επίσημη μετεωρολογική υπηρεσία της Ελλάδας, έχοντας δίκτυο με μετεωρολογικούς σταθμούς σε όλη την Ελλάδα.

Το 1932, η λειτουργία των σταθμών αναλαμβάνεται από τη νεοϊδρυθείσα Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία αλλά όλα τα μετεωρολογικά δεδομένα, μέχρι το 1931, παραμένουν στο ΙΕΠΒΑ.

Το ΙΕΠΒΑ, είναι η πρώτη υπηρεσία που ξεκίνησε την συστηματική μελέτη της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα. Οι πρώτες αυτόματες καταγραφές της ατμοσφαρικής ρύπανσης έγιναν το 1980.

Επίσης, εγκαταστάθηκε και λειτούργησε ο μοναδικός σταθμός καταμέτρησης ατμοσφαιρικού ηλεκτρισμού στην Ελλάδα το 1965-69.

Το 1998, το όνομα του Ινστιτούτου άλλαξε από Ινστιτούτο Μετεωρολογίας και Φυσικής του Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος (ΙΜΦΑΠ) σε Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ), προκειμένου να συμπεριλάβει καινούργιους στόχους και δραστηριότητες.

Από το 2001, η διεύθυνση και τα περισσότερα γραφεία ερευνητών του ΙΕΠΒΑ μετακόμισαν στο λόφο 'Κουφού', κοντά στο όρος Πεντέλη, 15 Km από το κέντρο των Αθηνών (γεωγραφικό πλάτος φ: 38° 3' N, γεωγραφικό μήκος λ: 23° 52' E, 495m ΑΣΘ. Μερικά από τα γραφεία ερευνητών του ΙΕΠΒΑ παραμένουν στο λόφο Νυμφών (Θησείο), απέναντι από την Ακρόπολη, κοντά στο κέντρο των Αθηνών (φ: 37° 58' N, λ: 23° 43' E, ύψος: 107m ΑΣΘ). Ο μετεωρολογικός σταθμός παραμένει στο Θησείο έτσι ώστε να υπάρχει συνέχεια της χρονοσειράς των μετεωρολογικών δεδομένων από τα τέλη του 1800.